شناسایی مناطق دارای پتانسیل آب زیرزمینی با استفاده از داده های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در دشت بیرجند

آب زیرزمینی یکی از مهمترین و بزرگترین منابع تأمین آب در دشت بیرجند می باشد. با افزایش زیاد تقاضا برای آب به دلیل افزایش جمعیت، شهرنشینی و توسعه کشاورزی، منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک مورد توجه زیادی، قرار گرفتند. دسترسی به آب های زیرزمینی به منزله یک منبع دینامیک طبیعی محدود بوده و علت آن، وجود آب های زیرزمینی در سازندهای زیرسطحی مختلف است و انسان قادر به مشاهده مستقیم آن ها نبوده و به دلیل نوسان، اندازه گیری زمانی و فضایی آن مشکل است. بر این اساس، بررسی های کمی، مدیریت صحیح و استفاده مناسب از آب های زیرزمینی، اهمیت می-یابد. استفاده از تکنیک های سنجش از دور و استفاده از تصاویر ماهوار ه ایی جهت کسب اطلاعات از محیط های مختلف، با توجه به هزینه پایین، سرعت و دقت مناسب روشی مناسب برای تعیین مناطق دارای پتانسیل آب زیرزمینی می باشد. ادغام داده های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) برای اکتشاف منابع آب های زیرزمینی به موفقیتی در زمینه ی تحقیقات آب زیرزمینی تبدیل شده-است، که در ارزیابی، نظارت، حفظ، برنامه ریزی و مدیریت بهتر آب های زیرزمینی می تواند مفید واقع شود. هدف این تحقیق، مکان یابی مناطق بالقوه برای آب های زیرزمینی با استفاده از داده های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در دشت بیرجند است. برای تهیه نقشه مناطق دارای پتانسیل آب زیرزمینی دشت بیرجند از روش کارماجو استفاده شد. و نقشه های مورد استفاده شامل نقشه ی تراکم شبکه زهکشی، تراکم خطواره ها، توپوگرافی، سنگ شناسی، پوشش گیاهی، کاربری اراضی و شیب منطقه است، که نقشه پوشش گیاهی و نقشه کاربری اراضی با استفاده از بررسی های میدانی و بقیه نقشه ها با استفاده از سنجش از دورتهیه شد. و نقشه ها براساس شاخص وزندار، وزنی به آن تعلق گرفت و در نرم افزار 10.3arcgis بر اساس وزنشان روی هم قرار گرفته و نقشه نهایی بدست آمده، میزان دسترسی به آب های زیرزمینی منطقه به صورت کیفی کلاس بندی شده و این کلاس ها شامل: خیلی خوب، متوسط، کم و خیلی-کم می باشد. که نتایج نشان می دهد مناطق که دارای حداکثر تراکم شبکه زهکشی و تراکم خطواره ها و رسوبات کواترنری و مراتع با شیب و ارتفاع کم از پتانسیل بالای آب زیرزمینی برخوردارند. در نهایت برای اعتبار سنجی نقشه ی بدست آمده پتانسیل آب زیرزمینی از اطلاعات سطح ایستابی 17 عدد چاه که در سطح دشت پراکنده هستند استفاده شد. درآخر، مقایسه نقشه نهایی با پراکندگی چاه های پیزومتری و سطح ایستابی آنها، دقت بالای روش مورد استفاده در این محدوده را نشان داد.